#petitie

Deze week is een groep ouders een petitie gestart om de straffen voor minderjarigen te verhogen. Voor kinderen onder de 16 geldt namelijk een maximale straf van 1 jaar gevangenisstraf en voor kinderen tussen de 16 en 18 een maximale straf van 2 jaar. De ouders vinden dit veel te weinig en willen dat die straffen omhoog gaan. De petitie is op 1 dag meer dan 45.000 keer getekend. Hier is dus iets aan de hand. Toch heb ik als strafrechtdeskundige moeite met het effect van dit soort petities. Reden voor mij om de pen te klimmen.

Laat ik als eerste duidelijk maken dat ik het voorstel van de ouders heel goed begrijp. Als je kind wordt vermoord, laat dat een levenslang trauma achter. Geen enkele straf lost dit op. Dit is wel gelijk de eerste reden waarom ik in het algemeen moeite heb met een roep om hogere straffen die komt van slachtoffers en nabestaanden. Of een dader nou 1 jaar straf krijgt, 2 jaar of 8 jaar, een straf gaat het leed nooit wegnemen. Het zal voor sommige nabestaanden zelfs niet genoeg zijn dat de dader de maximale straf krijgt. Het strafrecht zal nooit alle slachtoffers en nabestaanden tevreden kunnen stellen. Er zal dus altijd een stem zijn vanuit de samenleving zijn om straffen te verhogen. Dat die roep er is, betekent niet dat het een goede reden is om de straffen te verhogen.

De tweede reden dat ik er moeite mee heb, is dat het zo makkelijk is om het eens te zijn met de ouders, ook letterlijk. Wie is er niet voor een voorstel om moordenaars van kinderen meer straf te geven? Zelfs als de moordenaars zelf kinderen zijn. Het is dus helemaal niet gek dat de petitie in korte tijd zoveel aandacht heeft gekregen. Zeker met het internet is het heel gemakkelijk om vanuit thuis een petitie te tekenen. Hogere straffen voor kindermoordenaars? Natuurlijk teken je daarvoor. Dat de petitie vaak getekend is, betekent alleen niet dat er al eerder een grote behoefte was aan het verhogen van straffen voor minderjarigen. Je kan het vergelijken met het Oekraïne-referendum.  Die petitie werd meer dan 450.000 keer getekend. Ik kan mij niet voorstellen dat het merendeel van die mensen het associatieverdrag had gelezen voordat ze tekenden…Dat een petitie vaak wordt getekend zegt meer over hoe makkelijk het ‘viral’ gaat en minder over of het een goed voorstel is.

Maar, we leven wel in een democratie. We moeten het serieus nemen als veel mensen zich uitspreken voor een voorstel. Het is dan aan de politiek om te kijken of een wetswijzing wel nodig is en daarbij alle argumenten voor en tegen af te wegen. Het is de taak van de politiek om de stem van de rede te zijn. Mijn derde probleem is dat dit steeds minder het geval is. Zeker in het strafrecht worden wetten meer aangenomen op basis van incidenten en minder op basis van een afgewogen discussie. Een tweet, een petitie en een artikel in de krant van wakker Nederland maken politiek veel meer los dan een wetenschappelijk rapport over wenselijkheid en noodzakelijkheid van het verhogen van straffen. In deze zin worden slachtoffers en nabestaanden veel beter gehoord in het politieke debat dan deskundigen en tegenstanders.

Dit brengt mij op mijn laatste punt. Die tegenstanders bestaan namelijk wel degelijk. Er zijn ook ouders van kinderen die worden veroordeeld voor een moord. Zij willen dat hun kind zo kort mogelijk opgesloten zit, al was het maar omdat het opsluiten van iemand, en zeker een kind, meer kwaad doet dan goed. Ook deze ouders, en natuurlijk de kinderen zelf, willen gerechtigheid vanuit hun perspectief. Deze kant van de discussie wordt veel minder gehoord door de politiek en de media terwijl deze mensen ook een belangrijke stem hebben. De media hebben helaas weinig tijd en ruimte voor het verhaal van de dader. Verslaggevers bij rechtszaken luisteren bijna altijd alleen naar de officier van justitie. Als de advocaat aan het woord komt, zijn de microfoons weg en de journalisten vertrokken. De andere kant van de discussie wordt dus niet gehoord en dat is ook niet goed.

Ben ik dus tegen de petitie? Zeker niet. De ouders hebben het recht om zich te laten horen en als samenleving zijn wij allemaal gebaat bij mondige burgers die initiatief nemen. Ik hoop alleen dat andere stemmen net zo serieus genomen worden als die van deze ouders. Ook als hun petitie misschien minder aandacht krijgt. Wij verdienen namelijk een strafrecht dat is gebaseerd op alle feiten en niet alleen een petitie.

Michaël Glas